Den femte barnesjukdommen
Den femte barnesjukdommen er ein infeksjonssjukdom som skuldast eit virus (parvovirus B19). Sjukdommen oppstår oftast hos barn i førskulealder, men personar i alle aldrar kan få sjukdommen.
Sjukdommen blir spreidd ved dropesmitte, f.eks. ved hoste eller dersom ein deler kopp/glas eller liknande. Tida frå ein blir smitta til sjukdommen bryt ut (inkubasjonstid) er 5–20 dagar. Sjukdommen er smittsam i veka før utslettet kjem.Symptoma er som regel milde og kjem i to fasar. Første fase startar ca. 1 veke etter smitte og varer i 2–3 dagar.
Symptom
Symptoma er hovudverk, lett feber, sår hals, kløe, hoste, magesmerter og/eller leddsmerter. Deretter kjem gjerne ein sjukdomsfri periode på 7–10 dagar, før fasen med det typiske utslettet startar:
- Raudt utslett i kinna og bleik hud rundt munnen. Enkelte har lett feber i tillegg.
- Småprikkete utslett på skuldrer, øvst på armane, kroppen og nokre gonger på låra.
- Utslettet varer i 1–4 dagar.
- Utsletta kan kome og gå i veker, nokre gonger månader. Det kan f.eks. kome ved fysisk aktivitet, irritasjon av huda eller ved varme bad eller sollys.
Visste du at?
- Sjukdommen skuldast eit virus, og antibiotika hjelper derfor ikkje.
- Det er vanskeleg å unngå smitte, sidan smitte som regel skjer før utslettet bryt ut.
- Utslettet startar som raudfarge i kinna, noko som har gitt sjukdommen namnet ”øyrefiksjukdom”.
- Ein person med utslett har ofte ikkje lenger viruset i kroppen og er ikkje smittefarleg. Barn kan gå i barnehagen eller på skulen når dei er feberfrie, sjølv om dei har utslett.
- Dersom du er gravid og mistenker at du er smitta, bør du kontakte lege.
- Cirka halvparten av alle vaksne har hatt den femte barnesjukdommen. Enkelte har vore smitta av viruset utan å ha hatt symptom på sjukdommen.
Kva kan du gjere sjølv?
Sjukdommen gir som regel milde plager og går over av seg sjølv. Under sjukdommen har ein lett nedsett motstandskraft. Unngå å fryse eller på annan måte auke risikoen for annan sjukdom. Gi lindrande behandling i form av nasedropar/spray og eventuelt febernedsettande medisin. Kløstillande behandling kan vere nødvendig. Det er viktig å drikke mykje.
Kontakt lege dersom barnet er under 3 månader og har feber.
Apoteket anbefaler
Kløstillande
A-derma Cytelium spray
Kvitvask
Eurax
Xylocain
Nasedropar med saltvatn/Nasespray
Drop-it
Otribaby
Otrivin
Febermålar
Accu-temp febermålar
Hygieneovertrekk til febermålar
Febernedsettande legemiddel til barn:
Paracetamol
Paracet
Pinex
Paracetamol er førsteval som febernedsettande til barn.
Legemiddelform:
Stikkpiller. Brukast frå 3 kg (0 månader)
Mikstur. Brukast frå 3 kg (0 månader)
Smeltetablett. Brukast frå 7 kg (6 månader)
Brusetablett. Brukast frå 15 kg (3 år)
Tablett. Brukast frå 15 kg (3 år)
Vel den forma og styrken som passar barnet ditt. Doseringa på pakningen er tilpassa vekt og alder.
Ibuprofen
Ibux
Ibumetin
Legemiddelform:
Mikstur. Brukast frå 10 kg (1 år)
Tablett (200 mg). Brukast frå 20 kg (6 år)
Vel den forma og styrken som passar barnet ditt. Doseringa på pakningen er tilpassa vekt og alder.
Ein bør ikkje gi medisin med paracetamol og ibuprofen oftare enn 3–4 gonger i døgnet (avhengig av alder), og doseringa skal ikkje overskridast.
Les meir: Gode råd når barnet ditt har feber, Apotekforeningen.
Er allmenntilstanden dårleg eller du mistenker alvorleg sjukdom –
ta kontakt med lege. Les pakningsvedlegget nøye ved bruk av legemiddel.